Ένα νέο Ινστιτούτο, το μοναδικό στην Ελλάδα αποκλειστικά στον τομέα της Γενετικής και Γονιδιωματικής Έρευνας, εντάσσεται στη μεγάλη οικογένεια του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), έπειτα από ειδική τροπολογία του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και ψήφιση σχετικής διάταξης νόμου στη Βουλή, την 31η Αυγούστου 2022. Πρόκειται για το Ελληνικό Ινστιτούτο Γονιδιωματικής του Ανθρώπου (ΕΙΓΑ), το οποίο αποτελεί ένα νέο Ινστιτούτο του ΙΤΕ, με έδρα την Αθήνα. Το Ινστιτούτο θα εξυπηρετήσει την ένταξη της Ελλάδας στο ραγδαία αναπτυσσόμενο επιστημονικό πεδίο αυτό, και θα υποστηρίξει το ελληνικό βιοϊατρικό οικοσύστημα, συνδυάζοντας τη γενετική και γονιδιωματική, με υπολογιστική και κλινική έρευνα.
Η Γονιδιωματική Ιατρική αποτελεί επανάσταση για την ιατρική πρακτική, καθώς βασίζεται στην εκτεταμένη γενετική ποικιλομορφία του κάθε ατόμου. Το ΕΙΓΑ δημιουργήθηκε από το όραμα διεθνώς αναγνωρισμένων ερευνητών και φιλοδοξεί να εμπλουτίσει το επιστημονικό περιβάλλον της Ελλάδας και να πρωτοστατήσει παγκοσμίως σε έρευνες για την γενετική ποικιλομορφία και τη σχέση της με τις διάφορες μονογονικές και πολυπαραγοντικές ασθένειες.
Η μελέτη του γονιδιώματος του ανθρώπου είναι μια από τις πιο ελπιδοφόρες ερευνητικές κατευθύνσεις για την κατανόηση των μυριάδων ασθενειών που σχετίζονται με την δυσλειτουργία του γονιδιώματος. Οι ανακαλύψεις που σχετίζονται με το γονιδίωμα αποκαλύπτουν τα μυστικά του μηχανισμού των ασθενειών και ανοίγουν το δρόμο για την ανάπτυξη και παροχή διαγνωστικών και θεραπευτικών υπηρεσιών αιχμής στον ελληνικό πληθυσμό, σε συνεργασία με άλλους φορείς υγείας, καθώς και για ανάπτυξη νέων θεραπειών, που απευθύνονται στην αιτία κάθε νόσου και όχι μόνο στα συμπτώματα.
Αποστολή του Ινστιτούτου είναι η διεξαγωγή υψηλού επιπέδου ανταγωνιστικής έρευνας αιχμής στον τομέα της γενετικής ανθρώπου, στα πρότυπα κορυφαίων κέντρων του εξωτερικού, καθώς και η παροχή υπηρεσιών αξιοποιώντας την ποικιλομορφία τοπικών γονιδιωματικών παραλλαγών και την ιστορία του ελληνικού πληθυσμού, με σκοπό τη βελτίωση της δημόσιας υγείας.
Ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Δρ. Χρίστος Δήμας, δήλωσε σχετικά: «Η ίδρυση του 1ου Ελληνικού Ινστιτούτου Γονιδιωματικής του Ανθρώπου στις δομές του ΙΤΕ σηματοδοτεί ένα άλμα στην νέα εποχή. Η Ελλάδα διαθέτει το επιστημονικό δυναμικό, πλέον έχει και τις υποδομές αλλά και πολύ καλύτερες συνθήκες ώστε οι επιστήμονες και οι ταλαντούχοι επιχειρηματίες να νιώθουν βεβαιότητα πως μπορούν να είναι ανταγωνιστικοί σε διεθνές επίπεδο από την Ελλάδα. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική εξέλιξη για την έρευνα και τις βιοεπιστήμες στην Ελλάδα και είμαι βέβαιος πως το επιστημονικό δυναμικό του ΙΤΕ θα αποδώσει σημαντικά αποτελέσματα.».
Ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Καινοτομίας, Καθ. Αθανάσιος Κυριαζής, ανέφερε σχετικά: «Το Ελληνικό Ινστιτούτο Γονιδιωματικής του Ανθρώπου (ΕΙΓΑ) συνιστά ένα ακόμη πολύτιμο κύτταρο που έρχεται να προστεθεί στον ερευνητικό οργανισμό του ΙΤΕ. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική ερευνητική υποδομή που ανοίγει νέες προοπτικές για την περαιτέρω ανάπτυξη της έρευνας στον βιοϊατρικό επιστημονικό χώρο αλλά και για νέες συνεργασίες μεταξύ του υψηλού επιπέδου των Ελλήνων επιστημόνων του χώρου με συναδέλφους τους από το εξωτερικό. Μέσω του Ινστιτούτου θα διευρυνθεί η διασύνδεση όλου του επιστημονικού δυναμικού της χώρας με τον επιστημονικό ιστό της γονιδιωματικής ιατρικής. Η ίδρυση τέτοιων Υποδομών που ανοίγουν νέες προοπτικές για ερευνητική ανάπτυξη με μεγάλο αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των πολιτών στηρίζεται σταθερά από τη ΓΓΕΚ και αξίζουν θερμά συγχαρητήρια σε όλους όσοι συνέβαλαν στην υλοποίησή της.».
Ο διεθνώς αναγνωρισμένος, κορυφαίος γενετιστής, Καθηγητής Στυλιανός Αντωναράκης τόνισε: «Είναι μεγάλη μέρα για την βιοϊατρική έρευνα στην Ελλάδα σήμερα γιατί δημιουργήθηκε ένα πλαίσιο αριστείας για την εξερεύνηση του γονιδιώματος, ενός τεράστιου βιβλίου πληροφορίας του κάθε κυττάρου που περιέχει τα μυστικά της ζωής, της ανάπτυξης, του γήρατος, και της αρρώστιας. Ευχαριστώ τους εξαιρετικούς επιστήμονες που συνέβαλαν στην προσπάθεια αυτή, για την φανταστική συνεργασία που οδήγησε στη δημιουργία του ΕΙΓΑ. Η επιστημονική τους αριστεία και εμπειρία είναι εγγύηση για την επιτυχία. Επίσης ευχαριστώ την Πολιτεία για τον ενθουσιασμό και την πολιτική βούληση ώστε να δημιουργηθεί το ΕΙΓΑ».
Η γενετίστρια, Δρ. Ελευθερία Ζεγγίνη, Διευθύντρια του Ινστιτούτου Μεταφραστικής Γονιδιωματικής του Helmholtz Zentrum München και καθηγήτρια στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου, δήλωσε: «Η χώρα μας διαθέτει αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό στη γονιδιωματική έρευνα, στην υπολογιστική βιολογία και στην κλινική έρευνα. Το νέο Ινστιτούτο θα συγκεντρώσει όλη την απαραίτητη τεχνογνωσία για να συμβάλει ουσιαστικά στην υλοποίηση της πολλά υποσχόμενης γονιδιωματικής έρευνας για τη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας, καθώς και την επίτευξη καινοτομίας και μεταφραστικών εγχειρημάτων στο χώρο της εξατομικευμένης ιατρικής.».
Για τη σημασία της ίδρυσης του ΕΙΓΑ, ο Πρόεδρος του ΙΤΕ, Καθηγητής Νεκτάριος Ταβερναράκης, δήλωσε: «Με μεγάλο ενθουσιασμό υποδεχόμαστε στην οικογένεια του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, το 10ο Ινστιτούτο του, το Ελληνικό Ινστιτούτο Γονιδιωματικής του Ανθρώπου. Ευχαριστούμε θερμά την Πολιτεία και ιδιαίτερα τον Υφυπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Δρ. Χρίστο Δήμα, τον Γενικό Γραμματέα Έρευνας και Καινοτομίας, Καθ. Αθανάσιο Κυριαζή, και τα στελέχη των υπηρεσιών τους για τη συνεχή στήριξη και την καθοριστική συμβολή τους στο νέο αυτό πρωτοποριακό εγχείρημα. Ευχαριστούμε επίσης τον Προέδρο και τα Μέλη του Εθνικού Συμβούλιου Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ), που από την πρώτη στιγμή υποστήριξαν ένθερμα την πρόταση για την ίδρυση του Ινστιτούτου. Η ίδρυση του νέου Ινστιτούτου αποτελεί σημαντικότατη εξέλιξη για τον τομέα των βιοϊατρικών επιστημών στην Ελλάδα, δημιουργώντας ταυτόχρονα εκτεταμένες συνέργειες με άλλα ερευνητικά πεδία, ενδεικτικά, στους τομείς των εφαρμοσμένων μαθηματικών, της επιστήμης υπολογιστών, αλλά και άλλων φυσικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Δημιουργούνται επίσης και οι προϋποθέσεις για την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του εξαιρετικού ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει η Ελλάδα στο χώρο αυτό. Το ΙΤΕ θα συνεισφέρει με όλες του τις δυνάμεις στη δημιουργία του νέου αυτού Ινστιτούτου, με τους όρους αριστείας που θα διασφαλίσουν την επιτυχημένη του πορεία προς το μέλλον.».
Το ΙΤΕ (www.forth.gr) αποτελεί το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο της Χώρας, με 10 ερευνητικά Ινστιτούτα και 3 Ειδικές Δομές που εδρεύουν και δραστηριοποιούνται σε 8 πόλεις της Ελλάδας.
Το Ίδρυμα επικεντρώνεται σε καινοτόμες διεπιστημονικές ερευνητικές κατευθύνσεις μεγάλου κοινωνικού και οικονομικού ενδιαφέροντος, με υψηλή προστιθέμενη αξία. Τα Ινστιτούτα του δραστηριοποιούνται σε τομείς που καλύπτουν το χώρο των Φυσικών Επιστήμων και των Επιστημών Μηχανικών, των Βιοϊατρικών Επιστημών, καθώς και των Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών. Συνεργάζεται στενά με κορυφαίους Ακαδημαϊκούς και Ερευνητικούς φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό, δίνοντας έμφαση στην εκπαίδευση και κατάρτιση νέων επιστημόνων. Συνεισφέρει σημαντικά στην Περιφερειακή Ανάπτυξη στις περιοχές όπου δραστηριοποιείται και έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στον σχεδιασμό και την υλοποίηση στρατηγικών Έξυπνης Εξειδίκευσης στην Ελλάδα.
